Agenda

Bijbelteksten zijn kwetsbaar. Dat zijn ze vanwege de lange en complexe geschiedenis van hun ontstaan: wat staat er nu precies? Kwetsbaar zijn ze ook vanwege de lange geschiedenis van lezen en toepassen: wat hebben zoveel generaties er in gelezen? Dit zegt prof. dr. Eep Talstra in zijn afscheidsrede ‘De Éne God is de andere niet. Theologie en rolverdeling in Jeremia 5:1-9’. De vraag is niet: hoe lossen we dit op? De vraag is: verdraagt ons spreken over God deze kwetsbaarheid? Moet God eigenlijk niet anders zijn, perfecter dan het in de teksten lijkt? Is een God die zo kwetsbaar en complex is als zijn teksten wel voldoende goddelijk? In Jeremia 5 is God op zoek naar de laatste rechtvaardige in Jeruzalem. Is hij de regie kwijt? Dat kan niet, vond Augustinus. God weet toch al lang dat hij die ene niet zal vinden.

Hier begint de bijbelwetenschap zegt Talstra. Is er enige taalkundige aanwijzing in deze tekst dat God hier een spel speelt? Wat is er tegen een God die op zoek is? Dus, niet als een zwakte van God, die dan om die reden wel een menselijke uitvinding zou moe¬ten zijn? Ook niet als een manier van spreken over God, omdat hij uiteindelijk boven alle taal verheven zou zijn? Waarom niet lezen zoals het er staat: deze God is op zoek en komt, zo blijkt in vers 7 en 9, teleurgesteld weer thuis. Dat is lezen met voorrang voor de teksten, voor de data, niet voor diepe gedachten over de onaan¬tastbaarheid waaraan een echte God zou moeten voldoen. De bijbelwetenschap leest alledaagse teksten, opgeschreven, bewerkt en nog eens bewerkt. Dat is geen vermomming van God, die nu wetenschappelijk moet sneuvelen, om God te redden dan wel te verwijderen. Dit is de manier waarop hij spreekt. Een andere is er niet.