Agenda

Door het ijken van moderne schelpjes en celmembranen tegen satelliettemperaturen en de temperaturen die door thermometers aan boord van schepen gemeten zijn, ontwikkelde Ulrike Fallet een aantal paleothermometers voor verschillende seizoenen die de vroegere temperaturen van de zuidwestelijke Indische Oceaan kunnen meten. De foraminiferen en het organisch materiaal leggen temperaturen vast als verandering in de chemische samenstelling van hun kalkschelpjes c.q. hun celmembranen. Zij paste deze paleothermometers toe op oude foraminiferenschelpjes en organisch materiaal dat uit bodemkernen van de Straat van Mozambique werd gehaald om de temperatuur in de zuidwestelijke Indische Oceaan van de afgelopen 2000 jaar te ‘meten’. Gemiddeld liggen deze temperaturen onder de huidige temperaturen.

Een snelle klimaatverandering lijkt onze samenleving drastisch te beïnvloeden. Omdat het grootste deel van de temperatuurverschillen op aarde via oceaanstromingen wordt uitgewisseld is het belangrijk om de oceaantemperatuur over een lange termijn te volgen. Daardoor kunnen wetenschappers betrouwbare voorspellingen maken van het klimaat voor de toekomst. Helaas gaan onze temperatuurgegevens, die met ‘echte’ thermometers gemeten zijn, veel te kort terug in de tijd. Daarom zijn thermometers nodig die verder terug in de tijd kunnen kijken, de zogenaamde ‘paleothermometers’.

Meer informatie over het proefschrift in VU-DARE

Fallet ontwikkelde en testte verschillende paleothermometers in de Straat van Mozambique die tussen Afrika en Madagascar ligt in de zuidwestelijke Indische Oceaan. De Straat van Mozambique bevindt zich aan de bron van de Agulhas Stroming aan het zuidelijkste punt van Afrika, waar warm water van de Indische Oceaan en koud water van de Atlantische Oceaan worden uitgewisseld. Deze uitwisseling van watermassa’s speelt een belangrijke rol bij het in stand houden van de globale thermohalinecirculatie. Zij gebruikte de kleine kalkschelpjes van eencellige planktonische foraminiferen als paleothermometers en het organisch materiaal van micro-organismen (haptophyte algen en Crenarchaeota) die in het oppervlaktewater van de oceanen leven.